Veel voorkomende (chronische) klachten als pijn en angst worden vaak medicamenteus behandeld, soms met bijwerkingen, overbehandeling en hoge (maatschappelijke) kosten tot gevolg.
De inzet van non-farmacologische en complementaire opties is daarom interessant, zeker als deze voldoende evidence based en veilig zijn. Binnen de verpleegkunde maakt de beweging van ‘integrative nursing’ zich daar sterk voor.
In het Europese project Integrative Nursing Education Series (INES) werkten verpleegkundedocenten en onderzoekers uit vier Europese landen samen.
Projectpartners: ErasmusMC (Nederland), Van Praag Instituut (Nederland), Karolinksa Instituut (Zweden), University of Iceland (IJsland), VIA University College (Denemarken). Het CIZG was betrokken als een van de associate partners.
Looptijd: 2019-2022
Het 3-jarig project bestond uit vier fasen:
- In kaart brengen wat er in Europese landen al aan onderwijs op dit gebied gegeven wordt en een literatuur review naar onderwijsprogramma’s over complementaire zorg (Van der Heijden et al. 2022 en Gunnarsdottir et al 2022).
- Ontwikkelen van een competentieprofiel over wat een verpleegkundige moet kunnen en kennen in relatie tot (communicatie over) complementaire zorg. Dit werd getoetst in twee Delphi rondes onder een internationaal expert panel (Lunde et al 2023).
- Schrijven van een handboek voor docenten in het Europese verpleegkunde onderwijs, zodat toekomstige verpleegkundigen meer kennis en kunde hebben om patiënten te begeleiden bij het veilig en effectief gebruik van non-farmacologische en complementaire interventies. Het Handboek bestaat uit 3 series met elk 3-4 modules, aan de hand van het INES-model voor integrative nursing (Lunde et al. 2023). Het is gratis te downloaden: pdf.
- Beschrijving van het proces met de geleerde lessen uit dit project en een routekaart naar implementatie.
Zie ook: erasmus-plus.ec.europa.eu
Handboek Integrative Nursing voor docenten verpleegkunde
Het Europese project Integrative Nursing Education Series (INES) heeft onder meer een Handboek Integrative Nursing voor docenten verpleegkunde opgeleverd. Het bestaat uit 3 series met elk 3-4 modules, waarin docenten lessuggesties, cases en opdrachten rond integrative nursing en complementaire zorg kunnen vinden. Het is gratis te downloaden: pdf.
Lunde A, Busch M, Gunnarsdottir TJ, Falkenberg T, van Dijk M, van der Heijden MJE. INES Integrative Nursing, Handbook for Teachers in Nursing. 2023 February.
Publicaties
- Van der Heijden MJE, Busch M, Gunnarsdottir TJ, Lunde A, Falkenberg T, van Dijk M. Educational courses on non-pharmacologic complementary interventions for nurses across Europe: The INES mapping pilot study. Nurse Educ Today. 2022 Sep;116:105419. doi: org/10.1016/j.nedt.2022.105419. Epub 2022 May 26. PMID: 35691113.
- Gunnarsdottir TJ, Van der Heijden MJE, Busch M, Falkenberg T, Hansen T, van Dijk M, Lunde A. What are nursing students taught about complementary therapies and integrative nursing? A literature review. EuJIM. 2022 June; 102138. doi: doi.org/10.1016/j.eujim.2022.102138.
- Lunde A, Gunnarsdottir T, Busch M, van der Heijden MJE, Falkenberg T, van Dijk M, Dürr DW. Integrative nursing in Europe – A competency profile for nursing students validated in a Delphi-study. Nurse Educ Today. 2023 Mar 31;126:105807. doi: 10.1016/j.nedt.2023.105807. Epub ahead of print. PMID: 37060776.
- Lunde A, Busch M, Gunnarsdottir TJ, Falkenberg T, van Dijk M, van der Heijden MJE. INES Integrative Nursing, Handbook for Teachers in Nursing. 2023 February. pub_INES_Integrative_Nursing.pdf.
